Depremden şiddetli bir şekilde etkilenen Malatya ve Gaziantep’te 2 devlet hastanesinin hasar görmemeleri, zeminlerinde bulunan sismik izolatörlere bağlandı. Uzmanlar, sözkonusu binaların zeminlerine yerleştirilen sismik izolatör sayesinde ayakta kaldıklarını söylediler.

Peki sismik izolatör nedir, sismik izolatör ne işe yarar, sismik izolatör nasıl çalışır? Malatya ve Gaziantep’te iki hastane sismik izolatör sayesinde mi hasar görmedi?

İŞTE O HASTANELER

Öncelikle belirtmek gerekirse, Malatya Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi ile Gaziantep İnayet Topçu Hastanesi, depremde hasar görmediler. Her iki hastane de çevrelerindeki pekçok binanın aksine depremi hasar almadan atlattı. Bu binalarda diğerlerinden farklı olarak sismik izolatör olduğu anlaşıldı.

Dokuz Eylül Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Akgün, deprem sırasında her iki hastanede kaydedilen videoları izleyip, çarpıcı tespitlerde bulundu ve sismik izolatör nedir sorusu hakkında önemli bilgiler verdi.

ÖNEMİ ORTADA

Prof. Akgün, her iki binanın da zemininde sismik izolatör bulunduğuna dikkat çekerek, izolatör kullanımının ne kadar önemli olduğunu ortada olduğunu söyledi.

BİNANIN ÇOK SALLANMASINI ENGELLİYOR

Malatya Hastanesindeki görüntüde izolatör sayesinde zemin ile binanin farklı hareket ettiğini, Gaziantep İnayet Topçu Hastanesinde kaydedilen görüntüde ise bu sistemin bina içindeki etkisinin gözüktüğünü kaydeden Prof. Dr. Akgün “Binanın çok sallanmasını engellemiş. Böylece hemşireler ayakta durabilmiş ve kuvözleri tutabilmiş” dedi.

ARABA AMORTİSÖRÜ GİBİ

Prof. Dr. Akgün, sismik izolatör nedir, neye benzer sorularının cevabı noktasında, bu sistemi araba amortisörüne benzeterek şunları söyledi: “Binayı zemine sabitlediğimiz zaman otomatikman bina ve zemin ortak hareket ediyor ve bina zeminden aldığı enerjiyi atıncaya kadar sallanmayı sürdürüyor. Bu sallanma sırasında bina esnekliğini kaybederse yıkılıyor. İzolatör dediğimiz sistem araba amortisörlerinde kullanılan bir sisteme benzer. Yaylı bir sistemle bina zeminden ayrılıyor. Böylece bina, zemindeki davranışın tamamını içine almıyor. İzolatör, zemin hareketinin kontrollü olarak binaya aktarılmasını sağlıyor…”

BAŞTA YAPILMALI

Akgün, sismik izolatör sisteminin, doğru yapılması halinde koruma sağladığını belirterek “Bu sistem sonradan yapılan binalara da uygulanabilir fakat maliyeti yüksek olur. Çünkü kolonlar kesilecek ve kolonların arasına konacak” dedi.

ERKEN UYARI DA ÖNEMLİ

Sismik izolatör kadar erken uyarı sisteminin de önemli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Akgün, şöyle konuştu: “Sismik izolatör binanın deprem sırasındaki davranışını kontrol ediyor ama bir de deprem erken uyarı sistemleri var. Bu Meksika’da uygulandı. İtalya’da ve Amerika’da da var. Sizin bölgenize yıkıcı deprem dalgası gelmeden uzaklığa göre yaklaşık 20 saniye önceden haberiniz oluyor ve uyarılar veriliyor. Siz depreme uykuda değil uyanmış olarak yakalanıyorsunuz. Zamanınız oluyor. İstanbul’da yapılmış yerler var. İzmir’de denemesi yapıldı. Dünyadaki gelişimlerin Türkiye’de de uygulanması gerekiyor. Bu Japonya’da, Meksika’da var. Meksika son büyük depreminde bunu kullandı ve birçok can kaybı engellenmiş oldu.”

ENERJİYİ EMER

Bu arada, sismik izolatör nedir sorusunun sözlük cevabı ise “Enerjiyi emecek ve bina üzerinde sönümleme tesiri oluşturacak formda icat edilmiştir. Bu sistem yapıya esneklik ve hareketin bir kısmını azaltır” şeklindedir.

1900’LERDE KULLANILMAYA BAŞLANDI

Sismik izolatör ne zaman icat edildi diye de merak ediyorsak, cevabı şöyledir: Sismik izolatör ilk olarak 1900’lerde kullanılmaya başlandı. 1970’lerde ise çok daha sıkı kullanıma geçti.

Sismik izolatör kullanmanın avantajları ve özellikleri şöyle ifade edilir:

• İzolasyon sağlanması ve depreme karşı güçlü bir bina elde etmenin bir yöntemidir.
• Bina içinde ki eşyaların zarar görmesini engeller.
• Yapıya stabilizasyon sağlar.
• Sismik enerjiyi dağıtmanın yoludur.
• Deprem anında yapıdaki malzemelerin deformasyonunu engeller.

Haber Merkezi