Doom Spending: Gelecekten Umudu Olmayan İnsanların Anı Yaşamak İçin Kontrolsüzce Para Harcaması Durumu
Son zamanlarda sosyal medyada sıkça duyduğumuz bir terim var: Doom spending. Bu terim dilimizde “Kıyamet harcaması.” olarak biliniyor. Hepimiz zaman zaman gereksiz harcamalar yaparız. Ancak doom spending ara sıra yapılan küçük, gereksiz harcamalardan çok fazlası. Özellikle gençler arasında hızla yayılan bu trend, tasarruf etmek yerine lüks seyahatler, tasarımcı kıyafetleri ve diğer pahalı zevkler için para harcamayı tercih edenleri tanımlıyor. Ama neden? Aslında nedenini biraz tahmin edebiliyoruz. Türkiye belki de tarihinin en büyük ekonomik krizini yaşıyor. Kontrol edilemeyen enflasyon, hayat pahalılığı, gelecek kaygısı, işsizlik… Tüm bu gerçekler psikolojik olarak insanları olumsuz etkiliyor. Ancak bazı gençler, zaten “5 milyon lira biriktirip ev alamayacağım” düşüncesiyle anı yaşayıp paradan tasarruf etmiyor. Tanıdık geldi mi? Gelin, bu durumu derinlemesine inceleyelim!
Doom spending nedir?
Psychology Today’e göre doom spending, ekonominin kötü gidişatı ya da geleceğe dair karamsar bir bakış açısıyla, kişinin kendini rahatlatmak için düşünmeden alışveriş yapması anlamına geliyor. Bir nevi, “Bütün dünya yanıyorken neden birikim yapayım?” mantığı.
King’s Business School’da finans alanında uzman olan ve eski bankacı Ylva Baeckström, bu davranışı hem “sağlıksız” hem de “kaderci” olarak tanımlıyor. Ona göre, bu durum özellikle gençler arasında yaygın. Çünkü sosyal medyada gün boyu kötü haberlere maruz kalıyorlar. Bu da onlarda bir çeşit “Armageddon etkisi” yaratıyor.
Kasım 2023’te Intuit Credit Karma tarafından yapılan bir ankete göre, Amerikalıların %96’sı ekonominin mevcut durumu hakkında endişeli. Ülkemizde de durum pek farklı değil
Daha da ilginci, katılımcıların dörtte biri, bu stresle başa çıkmanın bir yolu olarak düşüncesizce harcama yapmayı tercih ediyor. Bu yalnızca Amerika’ya özgü bir durum değil. Örneğin, Kolombiya’da yaşayan 28 yaşındaki halkla ilişkiler uzmanı Stefania Troncoso Fernández, CNBC’ye yaptığı açıklamada, şu an kazandığından daha az gelir elde ettiği dönemlerde bile seyahat ve kıyafet için dikkatsizce para harcadığını söylüyor. Bunun sebebi? Gelecekte ev satın alamayacağını düşünmesi.
İnsanlara göre tasarruf etmenin anlamı yok! Çünkü ekonomik koşulların kötüleşmesi ve yüksek enflasyon nedeniyle artık tasarruf yapmak mantıklı gelmiyor
Ayrıca hükümetin gayrimenkule yatırım yapmayı kolaylaştıran düşük faizli kredi programını kaldırması, birçok genci hayal kırıklığına uğratmış. Gençler, “artık bu fırsat elimizde yok. Daha fazla ödememiz gerekiyor ve bu da geleceğe yatırım yapmayı imkânsız kılıyor” diye düşünüyor.
Doom spending, gençler arasında bir trend haline gelse de, uzun vadede bu davranışın zararları oldukça büyük. Baeckström’e göre bu bir “kötü alışkanlık döngüsü.” Stres ve kötü haberler yüzünden başlayan bu süreç, ekonomik belirsizliklerle birleşince daha da derinleşiyor. Ancak şu da bir gerçek: İnsanlar gelecekte belirsizlik görüyorsa, bugünü yaşamaya daha çok önem veriyor.
CNBC’nin dünya çapında 4.342 yetişkinle yaptığı araştırma ilginç bir gerçeği ortaya koyuyor
Ankete göre, yetişkinlerin yalnızca %36,5’i maddi olarak ebeveynlerinden daha iyi durumda olduklarını düşünüyor. Buna karşın, %42,8’i ebeveynlerinden daha kötü durumda olduklarını hissediyor. Yani, birçoğumuz hayatımız boyunca ailemizin standartlarına ulaşamama korkusuyla yaşıyoruz.
Finans uzmanı Baeckström bu durumu net bir şekilde açıklıyor: “Şu anda büyüyen nesil, ebeveynlerinden daha uzun süre daha fakir olacak ilk nesil. Ebeveynlerinizin başardıklarını asla başaramayacağınız hissi var.”
Evet, kulağa biraz karamsar geliyor, değil mi? Ancak bu durum, sadece kişisel bir başarısızlık duygusundan çok daha büyük bir toplumsal sorun. Baeckström, birçok insanın “doom spending” yaparak bir tür kontrol yanılsaması yarattığını söylüyor.
Bu şu anlama geliyor: Dünyanın giderek belirsiz hale gelen ekonomik düzeninde, insanlar paralarını birikim veya yatırıma yönlendirmek yerine harcamayı tercih ediyor. Neden mi? Çünkü bu, kısa vadede kendimizi daha iyi hissetmemizi sağlıyor.
Ancak bu harcamalar uzun vadede bizi daha büyük bir ekonomik uçuruma sürüklüyor
Gerçekte olan şey, gelecekte daha az kontrol sahibi olmamız oluyor. Çünkü paranızı biriktirip yatırıma yönlendirdiğinizde, aslında bir ev satın alma veya finansal özgürlük sağlama şansınız oluyor.
Kaynak: 1
Kaynak: listelist.comRead More
Kandilli son depremler listesi için TIKLAYIN
AFAD son depremler listesi için TIKLAYIN
DEPREM iLE iLGiLi HABERLER
CANLI SKOR
