Birleşik Arap Emirlikleri – Dubai’deki kasırganın nedeni bulut tohumlama çıktı
Dubai’deki kasırganın nedeni bulut tohumlama çıktı
Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Dubai kentinde son 75 yılın en şiddetli yağışları sele neden oldu.
Ülkede 24 saat içinde yaklaşık 1,5 yıllık yağmur yağdı. Bunun ardından da sosyal medyada bulut tohumlama yöntemiyle ilgili yanıltıcı spekülasyonlar dolaşmaya başladı.
Peki yağışlar ne kadar olağan dışıydı? Aşırı sağanak yağışların nedenleri nelerdi?
Yağışlar ne kadar aşırıydı?
Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) kıyı bölgesinde yer alıyor. Genelde de çok kurak bir bölge olma özelliğini taşıyor.
Yılda ortalama 100 mm’den daha az yağış alsa da, zaman zaman aşırı sağanak yağışlar da yaşanıyor.
Son yağışlarda ise Dubai’ye 100 km uzaklıktaki Al-Ain kentinde 24 saat içinde yaklaşık 256 mm yağmur yağdı.
Sıcak ve nemli havayı içine çeken ve diğer hava sistemlerinin gelmesini engelleyen “kapalı alçak basınç hava sistemi” bunun ana nedeniydi.
İngiltere’de Reading Üniversitesi’nde meteoroloji uzmanı ve Körfez bölgesindeki yağış modellerini inceleyen Prof. Maarten Ambaum, “Dünyanın bu bölgesi uzun süre yağmursuz ve ardından da düzensiz, şiddetli yağışlarla bilinir. Ancak yine de bu çok nadir görülen bir yağıştı” diyor.
İklim değişikliği nasıl bir rol oynadı?
KAYNAK,GETTY IMAGES
İklim değişikliğinin ne kadar büyük bir rol oynadığını tam olarak ölçmek şu an için pek mümkün değil. Bunun için doğal ve beşeri unsurların bilimsel analizi gerekiyor. Ama bu da birkaç ay sürebilir.
Ancak rekor yağış, iklimin nasıl değiştiğiyle doğru orantılı.
Basitçe söylemek gerekirse; daha sıcak hava daha fazla nem tutabilir (her bir santigrat derece için yaklaşık yüzde 7 ilave nem olabilir); bu da yağmurun yoğunluğunu artırabilir.
Reading Üniversitesi’nde iklim bilimi profesörü Richard Allan, “Yağmurun şiddeti rekor kırdı, evet. Isınan iklimin, daha fazla nemle daha fazla ortaya çıkan fırtınaları ve aşırı yağış olaylarını ve bununla alakalı sel olaylarını giderek daha etkili hale getirmesinden söz edilebilir” diyor.
Kısa süre önce yapılan bir araştırmaya göre, dünya ısınmaya devam ettikçe BAE’nin büyük bölümünde yıllık yağış miktarı da yüzyılın sonuna kadar yaklaşık yüzde 30 oranında artabilir.
Yine İngiltere’de, Imperial College London’da iklim bilimi alanında çalışmalar yapan Dr. Friederike Otto, “İnsanlar petrol, gaz ve kömür yakmaya devam ederse iklim ısınmaya, yağışlar şiddetlenmeye ve sellerde can kayıpları olmaya devam edecek” diyor.
KAYNAK,REUTERS
Fotoğraf altı yazısı,
Bulut tohumlama nedir, Dubai’deki selde rolü var mı?
Bulut tohumlama, mevcut bulutlara gümüş iyodid denen bir madde serpiştirilmesiyle yağmuru tetiklemeye ve sonucunda da daha fazla yağmur üretmeye yardımcı olan bir teknik.
Uçaklarla yapılabilen bu teknik onlarca yıldır kullanılıyor ve BAE de son yıllarda su sıkıntısını gidermek için bu tekniği kullandı.
Sellerin ardından bazı sosyal medya kullanıcıları aşırı hava koşullarını, yanlış bir şekilde ülkedeki son bulut tohumlama operasyonlarına bağladı.
Bloomberg tarafından daha önce yayımlanan haberler, bulut tohumlama uçaklarının Pazar ve Pazartesi günleri kullanıldığını, ancak selin meydana geldiği Salı günü kullanılmadığını öne sürdü.
BBC bulut tohumlamanın ne zaman yapıldığını bağımsız olarak doğrulayamamış olsa da, uzmanlar bunun fırtına üzerinde en iyi ihtimalle küçük bir etkisi olacağını ve bulut tohumlamaya odaklanmanın “yanıltıcı” olduğunu söylüyor.
Dr. Otto, “Bulut tohumlama, Dubai çevresindeki bulutları su bırakmaya teşvik etmiş olsa bile, atmosfer iklim değişikliği nedeniyle bulutları oluşturmak için muhtemelen daha fazla su taşıyordu” diyor.
Bulut tohumlama, genellikle yağmur için önemli olan rüzgar, nem ve toz koşullarının yetersiz olduğu durumlarda kullanılıyor. Hava tahmincileri geçen hafta Körfez genelinde yüksek sel riski uyarısında bulunmuşlardı.
BAE’de, Abu Dabi’deki Khalifa Üniversitesi Çevre ve Jeofizik Bilimleri Bölüm Başkanı Prof Diana Francis, “Bu tür yoğun ve büyük ölçekli sistemler tahmin edildiğinde, bir hayli masraflı bir işlem olan bulut tohumlama yapılmaz çünkü bölgesel ölçekte bu kadar güçlü sistemleri tohumlamaya gerek yoktur” diyor.
BBC Meteoroloji Servisi’nde görev yapan meteoroloji uzmanı Matt Taylor da şiddetli hava olayının önceden tahmin edildiğini söyledi.
Taylor, “Bu hava olayından önce, (potansiyel bulut tohumlama etkilerini hesaba katmayan) bilgisayar modelleri yaklaşık 24 saat içinde bir yıllık yağış miktarının çok üzerinde yağmur yağacağını tahmin ediyordu” dedi.
Selin, bulut tohumlamasından beklenenden çok daha büyük olduğunu belirten Taylor, “Sel olayları, Bahreyn’den Umman’a kadar çok geniş bir alanda etkili oldu” diye.
BAE’de bulut tohumlama işlemlerini, hükümete bağlı Ulusal Meteoroloji Merkezi (NCM) yürütüyor.
BAE aşırı yağışlara ne kadar hazırlıklı?
KAYNAK,GETTY IMAGES
Şiddetli yağışların ölümcül sellere dönüşmesini önlemek, ani ve yoğun yağışlarla başa çıkmak için önlemler almak şart.
Yoğun bir şekilde şehirleşmiş olan Dubai’de nemi emecek çok az yeşil alan var. Şehirde drenaj sistemi de bu kadar yüksek yağış seviyelerine dayanıklı değil.
Prof. Francis, “yeni gerçeklik” olarak tanımladığı daha sık ve yoğun yağışlara uyum sağlamak için stratejiler geliştirilmesi gerektiğini söylüyor ve şöyle devam ediyor:
“Örneğin, yolların ve tesislerin altyapısının yeniden gözden geçirilmesi, bahar yağmurlarından gelen suyu depolamak ve yılın ilerleyen dönemlerinde kullanmak için rezervuarlar inşa edilmesi gerekiyor.”
BAE hükümeti Ocak ayında Dubai’deki sellere ilişkin yeni bir birim kurmuştu. Habervitrini
BAE: Şiddetli yağışlar ve dolunun ardından yeni istikrarsız hava dalgası yakında başlayacak
Pazartesi akşamı başlayan ilk dalga sırasında BAE’nin farklı bölgelerinde su basması, sel ve toprak kaymaları bildirildi
Şiddetli yağmur, gök gürültüsü, şimşek ve potansiyel dolu dahil olmak üzere ikinci bir istikrarsız hava dalgası, bu öğleden sonra BAE’yi kasıp kavuracak.
Bu durum, Pazartesi akşamından Salı öğlene kadar süren istikrarsız hava koşullarının ilk dalgasının ardından Salı günü Ulusal Meteoroloji Merkezi tarafından yayınlanan son hava durumu bülteninde ortaya çıktı.
Bu öğleden sonra başlayacak ikinci dalga, aynı zamanda konvektif bulut örtüsünde de bir artışa tanık olacak ve bu da yağış yoğunluklarının değişmesine yol açacak .
NCM, hava durumu bülteninde şunları söyledi: “Başka bir dalga Batı bölgelerinden başlıyor ve ülkenin dağınık bölgelerini kapsıyor; burada konvektif bulutların miktarı artıyor, farklı yoğunluktaki yağışlarla ilişkili, şimşek ve gök gürültüsünün eşlik ettiği ve dolu ihtimali var. bazı bölgelerde.”
Çarşamba sabahından Çarşamba öğleden sonraya kadar kıyı kesimlerde yağışlarla birlikte konvektif bulutların oluşması bekleniyor. “Bu bulutlar daha sonra odaklarını Doğu ve Kuzey bölgelerine kaydıracak ve Çarşamba öğle saatlerinde yavaş yavaş dağılacak.”
Yollar sular altında kaldı
Bu arada BAE, Pazartesi gecesi ile Salı günü arasında yoğun yağış ve gök gürültülü sağanak yağışlar yaşadı; şimşek ve şiddetli yağmur evleri mahvetti ve yolları su bastı.
NCM’nin çarşamba gününe kadar devam etmesi beklenen istikrarsız hava koşullarıyla ilgili daha önceki uyarılarına rağmen bölge sakinleri fırtınaların şiddeti karşısında şaşırdılar.
Abu Dabi, Dubai, Sharjah, Fujairah ve Ras Al Khaimah’daki insanlar, alçak basınç sistemi ülke genelinde yayılırken, BAE’nin farklı bölgelerinde su birikintileri ve toprak kaymalarının bildirildiği farklı yoğunluklarda yağışlar bildirdi.
Bölge sakinlerinin, özellikle alçak bölgelerdeki araçlar ve tabelalar su altındayken diz boyu sularda ilerlediği görüldü.
NCM’den bir uzman olan Dr. Ahmed Habib daha önce Khaleej Times’a şunları söylemişti: “Umman’ı etkileyen aynı düşük basınç sistemi BAE’yi de etkiliyor. Ancak farklı topoğrafyalardan dolayı yoğunluk farklılık göstermektedir. Umman, kuzeyden güneye uzanan geniş Hacer sıradağlarına sahip ve bu da BAE’ye kıyasla daha fazla bulut örtüsü ve yağışa neden oluyor.”
Video: Dubai’de şiddetli yağmur su baskınlarına neden oldu
Dubai’de ve Birleşik Arap Emirlikleri ile Arap Yarımadası’nın diğer bölgelerinde şiddetli yağışlar nedeniyle hükümet çalışanlarına ve özel okul personeline Salı günü uzaktan çalışma talimatı verildi.
Emirlik’in Ulusal Meteoroloji Merkezi, saatte 70 km’ye (43 mil/saat) kadar rüzgarların eşlik edebileceği gök gürültülü sağanak yağış, yıldırım, yağış ve olası dolu konusunda uyarılarda bulundu.
Umman’da şiddetli yağışlar, Arap Yarımadası’nın doğu ucunda ani su baskınlarına neden oldu ve kurtarma operasyonları devam ederken en az 17 kişi hayatını kaybetti. Şiddetli yağışlar sırasında sık sık görülen ani sel baskınları, izleyenleri Arapça’da “wadi” olarak bilinen yakındaki kuru nehir yataklarına çekiyor. Ancak su baskını sırasında bu alanlar hızla suyla dolabiliyor ve bu durum hem kişiler hem de araçlar için tehlike oluşturuyor.
